Παρασκευή 6 Αυγούστου 2010

Ο βιασμός ως πολεμική στρατηγική

Ο βιασμός ως πολεμική στρατηγική

Του ΣΠΥΡΟΥ ΜΑΝΟΥΣΕΛΗ

Ο βιασμός και η σεξουαλική κακοποίηση σε περίοδο ειρήνης αποτελούν, κατά κοινή ομολογία, ακραίες πράξεις ανείπωτης βίας που όχι μόνο στερούν τη σεξουαλική ελευθερία, αλλά και τραυματίζουν ανεπανόρθωτα την ψυχοσωματική υγεία των θυμάτων, καθώς και την κοινωνική τους υπόσταση. Και στις αναπτυγμένες κοινωνίες θεωρούνται πράξεις παράνομες που όταν αποκαλύπτονται, τιμωρούνται παραδειγματικά.
Σε περίοδο πολέμου, αντίθετα, ο βιασμός μπορεί κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί ως όπλο μαζικής ψυχικής, κοινωνικής, οικονομικής και πολιτισμικής εξόντωσης ολόκληρων ομάδων και μάλιστα πολύ πιο αποτελεσματικό από τη φυσική εξόντωση με συνήθη όπλα. Ειδικά μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο βιασμός άρχισε να υιοθετείται όλο και πιο συχνά κατά τις πολεμικές συρράξεις, με αποκορύφωμα τους πρόσφατους πολέμους εθνικών εκκαθαρίσεων, όπως αυτών στο Κοσσυφοπέδιο και στο Σουδάν.
Αυτό είναι το άκρως ανησυχητικό συμπέρασμα μιας ανθρωπολογικής-κοινωνιολογικής μελέτης που δημοσιεύτηκε στη διαδικτυακή έκδοση της επιθεώρησης «British Medical Journal» (www.bmj.com/cgi/content/full/340/jun24_1/c3270). Η μελέτη αυτή τεκμηριώνεται από σωρεία επιτόπιων ερευνών που έγιναν στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η οποία γνώρισε έναν από τους πλέον αιματηρούς εμφυλίους πολέμους στην αφρικανική ήπειρο.
Τη μελέτη υπογράφουν η ιατροδικαστής Coleen Kivlahan, ιδρύτρια και διευθύντρια του Δικτύου SAFE (Sexual Assault Forensic Investigation - Ιατροδικαστική Ερευνα για τη Σεξουαλική Κακοποίηση), η οποία εργάζεται εθελοντικά για λογαριασμό του διεθνούς οργανισμού HealthRight Organisation, και ο Nate Ewigman, φοιτητής Κλινικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Φλόριντα.
Οι δύο επιστήμονες - ακτιβιστές περιγράφουν τον βιασμό αμάχων από στρατιώτες ως πάγια τακτική εκφοβισμού, στόχος της οποίας δεν είναι τόσο να πλήξει τη σωματική ακεραιότητα όσο να επιτύχει την πλήρη ψυχολογική και κοινωνική εξόντωση μεμονωμένων ατόμων, κυρίως γυναικών, οδηγώντας έτσι στη σταδιακή αποδιοργάνωση ολόκληρων κοινοτήτων. Μάλιστα, όσο περισσότερο υποβιβασμένη είναι η θέση της γυναίκας στις κοινωνίες αυτές τόσο πιο ευάλωτες γίνονται σε αυτού του είδους την πολεμική -κρατική ή παρακρατική- τακτική εξόντωσης.
Το 2008 το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ με σχετικό ψήφισμά του, το οποίο και εγκρίθηκε ομόφωνα, αποφάνθηκε ότι κάθε μορφή άσκησης σεξουαλικής βίας εναντίον αμάχων αποτελεί «τακτική πολέμου» και απαίτησε τον άμεσο τερματισμό της στη διάρκεια των απανταχού πολέμων και συρράξεων. Επίσης, επισήμανε ότι τόσο ο βιασμός, όσο και άλλες μορφές σεξουαλικής βίας μπορούν κάλλιστα να χαρακτηριστούν εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας ή συστατικό στοιχείο του εγκλήματος της γενοκτονίας και επομένως όσοι διαπράττουν παρόμοια εγκλήματα παραπέμπονται στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Δυστυχώς, όμως, παρά την ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινότητας και τις προσπάθειες του ΟΗΕ και άλλων διεθνών οργανώσεων προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων να δημιουργηθούν μηχανισμοί προστασίας των γυναικών από πράξεις σεξουαλικής βίας, η κατάσταση παραμένει εν πολλοίς ανεξέλεγκτη. Από τη συγκεκριμένη έρευνα προκύπτει ότι μόνο το 2008 σημειώθηκαν 16.000(!) περιπτώσεις βιασμού γυναικών στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Ειδικότερα στην επαρχία Κίβου, τα τοπικά Κέντρα Υγείας αντιμετωπίζουν καθημερινά περίπου 40 περιστατικά γυναικών που έχουν βιαστεί. Και η συντριπτική πλειονότητα (50%-70%) των γυναικών που ζητούν πολιτικό άσυλο στη Μ. Βρετανία είναι γυναίκες που είτε έχουν βιαστεί είτε φοβούνται ότι θα πέσουν θύματα βιασμού. Δυστυχώς, όμως, στην πραγματικότητα, οι αριθμοί είναι πολύ υψηλότεροι, αφού ένας ρεαλιστικός υπολογισμός του αριθμού των θυμάτων είναι αδύνατο να γίνει γιατί ο φόβος του κοινωνικού στιγματισμού εμποδίζει τα θύματα και τις οικογένειές τους να καταγγείλουν το γεγονός.
Ενα νέο όμως στοιχείο που προκύπτει από την ίδια έρευνα και το οποίο έχει προβληματίσει έντονα τους δύο επιστήμονες είναι η σημαντική αύξηση των κρουσμάτων βιασμού στην περιοχή του Κονγκό με θύτες όχι πλέον στρατιώτες ή αντάρτες, αλλά κοινούς πολίτες. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει, σύμφωνα με τους συγγραφείς του άρθρου, αφενός ότι ο βιασμός είναι ένα φαινόμενο που γνωρίζει ευρύτατη κοινωνική αποδοχή, και αφετέρου ότι αποτελεί σύμπτωμα του τεράστιου ελλείμματος κοινωνικής μέριμνας για μια μεγάλη κατηγορία πολιτών, τις γυναίκες, τόσο σε περιόδους πολέμου όσο και σε καιρούς ειρήνης.

Έντυπη Έκδοση Υγεία και Επιστήμη, Σάββατο 10 Ιουλίου 2010

http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=181560


Δεν υπάρχουν σχόλια: