Ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ -Αν οι κανόνες του παιχνιδιού μπαίνουν μέσα στο παιχνίδι, το παιχνίδι καταστρέφεται.- ΘΑΝΑΣΗΣ ΓΙΑΛΚΕΤΣΗΣ

Ο καπιταλισμός μετά την κρίση

Από τον ΘΑΝΑΣΗ ΓΙΑΛΚΕΤΣΗ

Η τωρινή οικονομική κρίση, που είναι αναμφίβολα από τις σοβαρότερες στην ιστορία του καπιταλισμού, κλείνει μια φάση που διήρκεσε σαράντα περίπου χρόνια. Κλείνει δηλαδή τη φάση που διαδέχθηκε εκείνη που ο μαρξιστής ιστορικός Ερικ Χομπσμπάουμ όρισε ως «χρυσή εποχή», την εποχή που ξεκινάει από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και φτάνει μέχρι και τη δεκαετία του 1970.

Ακολούθησε έπειτα η εποχή της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης και του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού, μια εποχή που προκάλεσε μεγάλες ανισορροπίες στις σχέσεις οικονομίας και πολιτικής. Το ενδιαφέρον σχετικά με τη σημερινή παγκόσμια κρίση επικεντρώνεται κυρίως στο θέμα της διάρκειάς της. Λίγοι αναρωτιούνται αν και πώς, μετά την κρίση, θα αλλάξει η καπιταλιστική οικονομία. Στη διάρκεια της μεγάλης κρίσης της δεκαετίας του 1930 -εκείνης που μοιάζει περισσότερο με την τωρινή- ήταν πολλοί εκείνοι που πίστεψαν ότι το τέλος της κρίσης θα συνέπιπτε με το τέλος του καπιταλισμού. Στην πραγματικότητα, λίγο έλειψε να επαληθευτεί αυτή η πρόβλεψη.

Σήμερα όμως, όπως σημειώνει σε ένα άρθρο του στη «Repubblica» ο Τζόρτζιο Ρούφολο: «Δεν υπάρχει κανείς που θα στοιχημάτιζε έστω και ένα ευρώ στην πιθανότητα της κατάρρευσης του καπιταλισμού. Ο καπιταλισμός δεν θα διαρκέσει αιώνια -συνεχίζει ο ιταλός οικονομολόγος- αλλά είναι σίγουρο ότι δεν πνέει τα λοίσθια. Υπάρχουν τρεις εδραιωμένες μορφές που ο καπιταλισμός εισήγαγε στη σύγχρονη κοινωνία και που φαίνεται να διαθέτουν ιστορική διάρκεια: ο πρωταρχικός ρόλος της οικονομίας ως κινητήριας δύναμης της ιστορίας, ο πρωταρχικός ρόλος του κεφαλαίου στη δομή της οικονομίας και ο πρωταρχικός ρόλος της αγοράς στη ρύθμιση της οικονομίας. Αυτά τα τρία χαρακτηριστικά αποτελούν το θεμέλιο του τέταρτου: της κίνησης διαρκούς ανάπτυξης που ο καπιταλισμός έχει επιβάλει στην παγκόσμια οικονομία. Αυτά τα χαρακτηριστικά, κυρίως τα τρία πρώτα, καθιστούν τον καπιταλισμό ένα σύστημα πρακτικά αναντικατάστατο. Η πιο μεγαλειώδης εναλλακτική λύση προς τον καπιταλισμό, η κομμουνιστική, ναυάγησε. Και δεν αξίζει να τη νοσταλγούμε. Αυτό δσεν σημαίνει ότι μετά την κρίση όλα πρέπει να ξαναγίνουν όπως πριν. Ο καπιταλισμός μετράει αιώνες, αλλά αλλάζει κάθε τόσο. Υπήρξε ένας καπιταλισμός φιλελεύθερος, ένας προστατευτικός καπιταλισμός, ένας κεϊνσιανός καπιταλισμός και ένας νεφιλελεύθερος καπιταλισμός. Καθένας τους βαθιά διαφορετικός από τον άλλον. Ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός βγαίνει από την κρίση τσακισμένος. Φαίνεται λογικό επομένως να αναρωτιόμαστε αν ο καπιταλισμός που θα προκύψει ύστερα απ' αυτή την κρίση θα είναι πολύ διαφορετικός από εκείνον που μας οδήγησε στην κρίση. Και ποια θα είναι αυτή η διαφορά. Ας διατρέξουμε γρήγορα τα τρία μόνιμα χαρακτηριστικά του καπιταλισμού. Είναι (σχεδόν) βέβαιο ότι η κινητήρια δύναμη της ιστορίας θα συνεχίσει να είναι η οικονομία. Αλλά ο κινητήρας λειτουργεί σε μια μηχανή που μπορεί να αλλάζει. Οι πολιτικές μηχανές μέσα στις οποίες έδρασε ο καπιταλισμός χαρακτηρίζονταν από διαφορετικές εθνικές ηγεμονίες: την ιταλική, την ολλανδική, τη βρετανική, την αμερικανική. Στον περασμένο αιώνα η αμερικανική ηγεμονία ήταν αδιαμφισβήτητη. Θα είναι και στο μέλλον; Η κρίση την έβαλε σε σκληρή δοκιμασία. Και στο μεταξύ αναδύθηκαν νέες πολιτικές δυνάμεις: η Ινδία και η Κίνα.

Για να μη μιλήσουμε για τις πολυεθνικές οικονομικές δυνάμεις, που είναι σε θέση να αποφεύγουν ακόμα και την επιρροή της πολιτικής υπερδύναμης. Ολα αυτά προκαλούν μια κατάσταση παγκόσμιας οικονομικής αταξίας, που οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι σε θέση να ελέγξουν πλήρως. Δεύτερο σημείο. Μέσα από την παγκοσμιοποίηση και την ενίσχυση του χρηματοπιστωτικού τομέα, η κατίσχυση του κεφαλαίου έγινε απόλυτη κυριαρχία με ανεξέλεγκτες συνέπειες αστάθειας και επικίνδυνα συγκρουσιακές καταστάσεις αδικίας. Μια οικονομία που είναι διαρκώς εκτεθειμένη στον κίνδυνο διόγκωσης και έκρηξης της κερδοσκοπικής φούσκας δεν είναι το ιδεώδες πλαίσιο για τη διάδοση της ευημερίας.

Τρίτο σημείο. Η εμπορευματοποίηση της οικονομίας εισήγαγε στο σύστημα δύο κοινωνικά διαλυτικούς παράγοντες. Ο πρώτος είναι η ανισορροπία ανάμεσα στην υπεραφθονία των ιδιωτικών καταναλώσεων και στην ένδεια των κοινωνικών αγαθών (εκπαίδευση, υγεία, κουλτούρα, αλληλεγγύη, περιβάλλον). Ο δεύτερος, ακόμα χειρότερος, είναι η εμπορευματοποίηση των κανόνων. Αν οι κανόνες του παιχνιδιού μπαίνουν μέσα στο παιχνίδι, το παιχνίδι καταστρέφεται. Αν οι διαιτητές μπορεί να εξαγοράζονται, όχι περιστασιακά και εγκληματικά, αλλά «κανονικά», τότε δεν υπάρχει πλέον αγώνας. Αυτό έγινε επιδεικτικά με τα φαινόμενα εξαπάτησης στην τωρινή κρίση και με την εμπορευματοποίηση των τίτλων, οι οποίοι έπρεπε να είναι εργαλεία εγγύησης και όχι αντικείμενα κερδοσκοπίας.

Αυτές οι τρεις πλευρές της κρίσης θα δικαιολογούσαν από μόνες τους μια ριζική αλλαγή στις σχέσεις οικονομίας και πολιτικής: στο πεδίο των διεθνών σχέσεων, των συναλλαγών και των νομισματικών ισοτιμιών· σε εκείνο της κατανομής των πόρων ανάμεσα σε πραγματική και χρηματοπιστωτική οικονομία, ανάμεσα σε κεφάλαιο και εργασία· σε εκείνο του επιμερισμού των πόρων ανάμεσα σε ιδιωτικά αγαθά και δημόσια αγαθά και της διάκρισης ανάμεσα σε συμβόλαια και προϊόντα, ανάμεσα σε εμπορεύματα και κανόνες ανταλλαγής. Απομένει το τέταρτο αποφασιστικό σημείο, που σήμερα συσκοτίζεται από το κυρίαρχο ενδιαφέρον να βγούμε το συντομότερο από την κρίση: εκείνο της βιωσιμότητας της ανάπτυξης. Επρεπε να είναι το κυρίαρχο ζήτημα. Σήμερα καθοδηγούμαστε από έναν παραπλανητικό δείκτη, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ), που παραβιάζει τη θεμελιώδη αρχή της οικονομίας, τη διάκριση των εισοδημάτων από τα κόστη. Πρόκειται για αληθινό παραλογισμό, για να μη μιλήσουμε για ντροπή».

Έντυπη Έκδοση Επτά, Κυριακή 25 Ιουλίου 2010

http://www.enet.gr/?i=arthra-sthles.el.home&id=185827

Ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζονται οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων από τα διάφορα, βασιλικότερα του βασιλέως, φερέφωνα της κυβέρνησης, είναι όλο και πιο προκλητικός

Έντυπη Έκδοση Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 4 Ιουλίου 2010

Επίσημοι παλιάτσοι

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΡΟΥΣΗ Καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου grousis@ath.forthnet.gr

Ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζονται οι κινητοποιήσεις των εργαζομένων από τα διάφορα, βασιλικότερα του βασιλέως, φερέφωνα της κυβέρνησης, είναι όλο και πιο προκλητικός.

Στην πραγματικότητα ενώ όλοι τους καμώνονται πως αναγνωρίζουν το δικαίωμα στην απεργία και την κινητοποίηση, όταν αυτά τα δικαιώματα εφαρμόζονται στην πράξη, τα καταγγέλλουν από τη μια ως αντιδημοκρατικά και από την άλλη διότι πλήττουν άλλες κατηγορίες πολιτών από εκείνες που κινητοποιούνται, ενώ η αιτία της κινητοποίησης, τα αιτήματα εκείνων που κινητοποιούνται, παραμένουν συνήθως άγνωστα.

Ετσι οι αγωνιζόμενοι παρουσιάζονται ως αντικοινωνική ομάδα που στρέφεται κατά της υπόλοιπης κοινωνίας, η οποία όμως αντιμετωπίζεται ως νομιμόφρων και μη αντικοινωνική όσο βρίσκεται σε χειμερία νάρκη.

Και για να μην ξεχνιόμαστε, θυμίζω ότι οι αγρότες κατηγορούνται διότι εμποδίζουν τη διέλευση των οχημάτων και των εμπορευμάτων.

Οι καταληψίες φοιτητές διότι παρεμποδίζουν όσους θέλουν να εργαστούν ή να διδαχτούν να μπουν στις αίθουσες.

Οι όποιοι διαδηλωτές διότι πλήττουν τους μαγαζάτορες και δημιουργούν κυκλοφοριακό .

Οι οδοκαθαριστές διότι πλήττουν τη δημόσια υγεία και την εικόνα των πόλεων. Οι ναυτεργάτες διότι πλήττουν τον τουρισμό και τη ναυτιλία.

Υποθέτω, οι δημοσιογράφοι επειδή μας στερούν τις ειδήσεις... και πάει λέγοντας.

Στην πραγματικότητα εκείνο που επιδιώκεται είναι:

*Να θαφτούν οι αιτίες που γεννούν τις κινητοποιήσεις.

*Να στραφεί η υπόλοιπη κοινωνία ενάντια σε όποιον κινητοποιείται, και να υποσκαφτεί η έκφραση αλληλεγγύης στα δίκαια αιτήματα των εργαζομένων.

*Να αναχθούν σε κυρίαρχες οι παράπλευρες απώλειες της όποιας κινητοποίησης και όχι οι απώλειες που προκύπτουν από τα αντιλαϊκά μέτρα που οδηγούν στις κινητοποιήσεις, μέτρα τα οποία υποστηρίζεται ξεδιάντροπα ότι λαμβάνονται για το καλό των εργαζομένων. Ετσι για παράδειγμα συνέβη με την «απελευθέρωση» των απολύσεων η οποία, όπως δήλωνε ανερυθρίαστα ο κ. Μανώλης Καψής στο δελτίο του Mega της 19/6/2010, καταπολεμά την ανεργία.

*Και κυρίως και πάνω απ' όλα επιδιώκεται να περιοριστούν ακόμη και τα λειψά αστικά δικαιώματα σε απλές διακηρύξεις αρχών, οι οποίες από τη στιγμή που πλήττουν στην πράξη την αστική τάξη και την εξουσία της, αυτή τα καταπολεμά είτε άμεσα καταστέλλοντάς τα, είτε δικαστικά, είτε χρησιμοποιώντας τα ιδεολογικά βαποράκια της.

Με αυτόν τον τρόπο όμως αποδεικνύουν τα πραγματικά όρια των αστικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, αποδεικνύουν ότι ο σεβασμός τους όχι μόνον μπαίνει σε δεύτερη μοίρα απ' ό,τι η υπεράσπιση του αστικού καθεστώτος, αλλά ακόμη ότι η ουσιαστικοποίησή τους προϋποθέτει την υπέρβασή του.

Είναι σαφές ότι η βαθύτατα ταξική, αντιδραστική, πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση για να μπορέσει να εφαρμοστεί στην πράξη, θα συνοδευτεί από την ένταση του αυταρχισμού και της άμεσης βίας. Αυτό όμως όχι μόνο δεν αρκεί, αλλά είναι και επικίνδυνο για το ίδιο το σύστημα, στο βαθμό που είναι απαράβατος νόμος η βία να γεννά βία. Γι' αυτό και επιδιώκεται ταυτόχρονα να αποσπαστεί η μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση, αν όχι άμεσα υπέρ των «κακών» μεν «αναγκαίων» δε για τη «σωτηρία της πατρίδας» αντιλαϊκών μέτρων , τουλάχιστον έμμεσα κατά όσων κινητοποιούνται εναντίον τους.

Σε αυτόν το θλιβερό ρόλο έχουν ενταχθεί και όλοι εκείνοι οι κατά Νίτσε «επίσημοι παλιάτσοι», εκείνοι οι «περιττοί» και «ευκίνητοι πίθηκοι» που κάθε βράδυ εκ του ασφαλούς «χύνουνε τη χολή τους» κατά των αγωνιζόμενων εργαζομένων και των κινητοποιήσεών τους και αυτό το ονομάζουν ειδήσεις.

Μια και μοναδική απάντηση μπορεί να τους δοθεί. Να αντιδράσουμε σύσσωμοι ως «αντικοινωνικοί» γι' αυτούς πολίτες, και να τους αφήσουμε με μοναδικό σύμμαχο την τάξη που κάποτε πολλοί απ' αυτούς έφτυναν και σήμερα γλείφουν.

Η Ελλάδα οδηγήθηκε σε πτώχευση ή αναδιάρθρωση του χρέους 4 φορές (1843, 1860, 1893,1932)

Έντυπη Έκδοση Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 4 Ιουλίου 2010

Τότε και τώρα

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΤΣΙΟΔΡΑ

«Η Ελλάδα θα πτωχεύσει», «θα επιστρέψει στη δραχμή», «η κατάσταση τα επόμενα χρόνια θα γίνει αφόρητη», λένε οι απαισιόδοξοι για το μέλλον της χώρας. «Μην τους ακούτε.

Με τις αλλαγές που γίνονται, λύνονται προβλήματα δεκαετιών και σε λίγα χρόνια η Ελλάδα θα είναι πολύ καλύτερη. Θα έρθει οικονομική ανάπτυξη σε υγιή βάση και οι αδικίες από τα μέτρα που λαμβάνονται σήμερα θα αρθούν», ισχυρίζονται οι αισιόδοξοι. Ποιοι έχουν δίκιο;

Η απάντηση δεν θα δοθεί τώρα, αλλά σε 2-3 χρόνια. Και για να δοθεί είναι χρήσιμη μια σύντομη ανασκόπηση στην ιστορία διαμόρφωσης του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Η Ελλάδα είναι σήμερα μέλος της Ε.Ε. και της ΟΝΕ και βρίσκεται ανάμεσα στις 25 πιο πλούσιες χώρες του κόσμου, όμως η πορεία είχε πολλά σκαμπανεβάσματα. Το ελληνικό κράτος είχε σοβαρά προβλήματα από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας του και πέρασε το μεγαλύτερο διάστημα σε καθεστώς πτώχευσης και αναδιάρθρωσης του χρέους.

Σε αυτή την κατάσταση βρισκόταν η χώρα το 50,6% της «ζωής» της, που είναι το πιο υψηλό στην Ευρώπη σύμφωνα με τη μελέτη που περιλαμβάνεται στο βιβλίο των C. Reinhart & Κ. Rogoff «This Time is Different, Eight Centuries of Financial Folly», με δεύτερη τη Ρωσία με 39,1% και τρίτη την Ουγγαρία με 37,1%. Η Ελλάδα οδηγήθηκε σε πτώχευση ή αναδιάρθρωση του χρέους 4 φορές (1843, 1860, 1893,1932), η Ρωσία 5, η Ουγγαρία 7. Το ότι οι χώρες αυτές έχουν μόνιμο αλισβερίσι με ξένους πιστωτές και πρόσφατα με το ΔΝΤ δεν είναι τυχαίο.

Δείχνει ότι οι δομικές αδυναμίες μιας οικονομίας συνήθως δεν είναι αποτέλεσμα μια ειδικής συγκυρίας (η Γερμανία οδηγήθηκε σε πτώχευση ή αναδιάρθρωση του χρέους της 8 φορές, αλλά αυτό έγινε το 1932 και το 1939, ενώ η Γαλλία έκανε το ίδιο το 1812 για την προετοιμασία της εκστρατείας του Ναπολέοντα στη Ρωσία), οφείλεται σε χρόνια προβλήματα, που ανάγονται στην ιστορία, στον τρόπο σχηματισμού μιας κοινωνίας, στις δομές, τους θεσμούς και τη νοοτροπία. Η Ελλάδα με όλα τα προβλήματά της έχει δείξει στη διάρκεια του χρόνου ότι μπορεί να ξεπερνάει τις δυσκολίες και να προχωράει.

Οι Ελληνες έχουν δείξει ότι είναι δημιουργικοί κι αυτό το χάρισμα το απελευθερώνουν όταν οι συνθήκες είναι δύσκολες. Ελληνες κατείχαν το 45% του κεφαλαίου στην Οθωμανική Αυτοκρατορία στις αρχές του 20ού αιώνα (C. Issawi, «The Economic History of the Middle East and North Africa», Columbia University Press 1984), ενώ μετά την Κατοχή και τον Εμφύλιο και παρά τα τεράστια πολιτικά προβλήματα, η χώρα μας είχε τις δεκαετίες του 1950 και του 1960 από τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στον κόσμο. Κι αυτό παρότι οι δομικές αδυναμίες εξακολουθούσαν να υπάρχουν.

Βεβαίως κάθε εποχή είναι διαφορετική. Ομως κάποια χαρακτηριστικά δεν αλλάζουν και, αν ενεργοποιηθούν, μπορούν να οδηγήσουν σε καλύτερες μέρες, παρότι τα απαισιόδοξα σενάρια είναι πάντα στο προσκήνιο. Πρόσφατα το αμερικανικό ινστιτούτο Stratfor, σε μια πολυσυζητημένη ανάλυσή του με τίτλο «The Geopolitics of Greece», εκτιμούσε ότι «η πτώχευση της Ελλάδας είναι σχεδόν σίγουρη λόγω του χρέους που σύντομα θα είναι πάνω από το 150% του ΑΕΠ. Το μόνο ερώτημα είναι όχι το αν, αλλά το πότε, οι Ευρωπαίοι θα "βγάλουν την πρίζα", πράγμα που θα γίνει στην πρώτη ευκαιρία όταν η Ελλάδα δεν θα συνιστά συστημικό ρίσκο για την υπόλοιπη Ευρώπη».

Συνεχίζεται η ανάλυση με το ακραίο σενάριο ότι «η Ελλάδα δίχως πρόσβαση σε διεθνή κεφάλαια θα οδηγηθεί σε πλήρη πολιτική κατάρρευση και σε κοινωνική βία που δεν έχει ξαναδεί από την εποχή της χούντας». Αλλοι πιο μετριοπαθείς, αλλά επίσης απαισιόδοξοι, συμφωνούν ότι είναι αναπόφευκτη η πτώχευση και η έξοδος από την ευρωζώνη.

Τα τελευταία στοιχεία τούς διαψεύδουν και δείχνουν ότι η χώρα το πιθανότερο είναι πως θα κινηθεί όπως έκανε σε ολόκληρη τη σύγχρονη Ιστορία της: Με μια εποχή ανάπτυξης ύστερα από μια μεγάλη κρίση. Αυτό όμως δεν είναι νομοτέλεια. Για να το πετύχει δεν αρκεί η προσήλωση στους αριθμούς από τους κυβερνώντες. Χρειάζεται όραμα και δικαιοσύνη στον επιμερισμό των βαρών. Η μάχη θα δοθεί από τους πολίτες. Και για να τη δώσουν πρέπει στην «Ελλάδα του αύριο», για την οποία μιλούν οι κυβερνώντες, να βλέπουν και τον εαυτό τους.

tsiodras@enet.gr

Τρίτωσε το κακό για τον γραμματέα του Εθνικού Συμβουλίου Στ. Ξυνίδη. Το σαμάρι του ΠΑΣΟΚ

Έντυπη Έκδοση Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 4 Ιουλίου 2010

Το σαμάρι του ΠΑΣΟΚ

*Τρίτωσε το κακό για τον γραμματέα του Εθνικού Συμβουλίου Στ. Ξυνίδη.

Δύο φορές απειλήθηκε με προπηλακισμό από τους συνδικαλιστές του ΠΑΣΟΚ μέσα στα γραφεία της Ιπποκράτους, την τρίτη φορά άκουσε τις γκρίνιες από τους γραμματείς των νομαρχιακών οργανώσεων. Εχει γίνει ο εύκολος στόχος ο κ. Ξυνίδης. Προφανώς τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ, αφού δεν βρίσκουν τους υπεύθυνους για να τα «χώσουν», εκτονώνονται στον γραμματέα. Μάλλον δεν περίμενε ότι θα παίξει αυτόν το ρόλο όταν αναλάμβανε την ευθύνη καθοδήγησης του κόμματος.

Τ. Π.

Επικίνδυνα πεδία βολής - Η κυβέρνηση Ερντογάν - Της ΚΥΡΑΣ ΑΔΑΜ

Έντυπη Έκδοση Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 4 Ιουλίου 2010

Επικίνδυνα πεδία βολής

Της ΚΥΡΑΣ ΑΔΑΜ

Η κυβέρνηση Ερντογάν, με αφορμή τις βόλτες του ερευνητικού πλοίου «Τσεσμέ» στα διεθνή ύδατα στο Βόρειο Αιγαίο και σε τμήματα της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, έδειξε σαφώς στην Αθήνα ότι δεν αναγνωρίζει ελληνική υφαλοκρηπίδα πέραν των χωρικών υδάτων των 6 ν.μ. από τις ηπειρωτικές ακτές της Ελλάδας. «Φρεσκάρισε» έτσι η Αγκυρα τον ισχυρισμό της ότι τα νησιά του Αιγαίου στερούνται υφαλοκρηπίδας, η οποία πρέπει να οριοθετηθεί εξ ολοκλήρου μεταξύ των ηπειρωτικών ακτών των δύο χωρών.

Ο επικίνδυνος αυτός τουρκικός παραλογισμός αποκτά ιδιαίτερη σημασία καθώς η Αθηνα επιμένει να προσκαλεί την Αγκυρα «να λύσουν το θέμα της υφαλοκρηπίδας». Η ελληνική κυβέρνηση απάντησε μελαγχολικά ότι «εξαντλείται το απόθεμα εμπιστοσύνης απέναντι στην Αγκυρα», αλλά πέραν αυτού αποφάσισε και πάλι να κρατήσει χαμηλούς τόνους. Το ίδιο ακριβώς που κάνει απέναντι και σε άλλες κινήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο, τις οποίες και σιωπηλώς αποδέχεται. Συγκεκριμένα η Αθήνα ενέκρινε στην Τουρκία να εκτελέσει από τις 3 Μαΐου μέχρι τις 11 Ιουνίου αεροναυτική άσκηση σε απόσταση αναπνοής από την πρωτεύουσα, στο πεδίο βολής Ανδρου, το οποίο απέχει μόνον 21 ν.μ. από την Αθήνα.

Ετσι για 40 ημέρες η Αγκυρα εκπαιδεύει τις στρατιωτικές δυνάμεις της στην ευαίσθητη αυτή περιοχή, λες και δεν υπάρχουν άλλες περιοχές στο Αιγαίο, τη Μεσόγειο ή ακόμα και στη Μαύρη Θάλασσα για το σκοπό αυτό. Κατ' αυτόν τον τρόπο, έστω και σιωπηρώς, η κυβέρνηση δείχνει να αποδέχεται ότι δεν μπορεί να διατηρεί τα πεδία βολής στην Ανδρο και την Ψαθούρα.

Τα δύο αυτά κύρια πεδία βολής δημιουργήθηκαν το 1952 για την εκπαίδευση των πιλότων σε πεδίο μάχης με πραγματικά πυρά και αποτελούσαν ασπίδα για την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, διότι απαγόρευαν την προσπέλαση των αεροσκαφών από τα ανατολικά προς την ηπειρωτική Ελλάδα.

Σημειώνεται ότι από το 1952 έως το 2000 καμιά χώρα, ούτε και η Τουρκία, δεν είχαν αντιδράσει στη δημιουργία και λειτουργία αυτών των δύο πεδίων βολής. Ομως το 2000, ύστερα από σχετική διαμαρτυρία της Τουρκίας, η τότε ελληνική κυβέρνηση ζήτησε από το ΥΕΘΑ να εξετάσει την κατάργηση του πεδίου βολής Ανδρου, με την αιτιολογία ότι το συγκεκριμένο πεδίο βολής επικαλύπτει πέραν του εθνικού και διεθνή εναέριο χώρο, τον οποίο μπορούν να χρησιμοποιούν και χρήστες από κάθε άλλη χώρα.

Ωστόσο το υπουργείο Αμυνας αντέτεινε τότε ότι για να καταργηθεί το πεδίο βολής Ανδρου προϋπόθεση είναι να καταργήσει η Τουρκία ταυτοχρόνως την απαγορευμένη περιοχή LTP1 στα Στενά, η οποία επίσης επικαλύπτει και διεθνή εναέριο χώρο πέραν του τουρκικού εθνικού χώρου. Η προϋπόθεση αυτή δεν άρεσε στην Αγκυρα , η οποία για τα επόμενα 10 χρόνια δεν επανήλθε στο θέμα του πεδίου βολής. Παρά ταύτα, το 2010, στο πλαίσιο της πολιτικής της «Ευέλικτης Χρήσης του Εναερίου Χώρου» (FUA) η κυβέρνηση ενέδωσε στην κατάργηση του πεδίου βολής Ανδρου, ενώ έχει ήδη αποδεχθεί τις ανεξέλεγχτες τουρκικές πτήσεις και το κλείσιμο των αεροδιαδρόμων στο Αιγαίο, με αποτέλεσμα να στερείται το ελληνικό κράτος πολλών εκατομμυρίων ευρώ από τα τέλη υπερπτήσης, τα οποία πηγαίνουν στην Τουρκία.

Επιπροσθέτως η Αθήνα τήρησε σιγή ιχθύος στην ενέργεια της Αγκυρας να εγκαταστήσει μόνιμο δικό της πεδίο βολής στο Β. Αιγαίο, δεσμεύοντας για ασκήσεις περιοχή 5,6 ν.μ. από τις ακτές της Λήμνου, της Σαμοθράκης και της Χαλκιδικής, 365 ημέρες τον χρόνο. Με την απουσία ελληνικής αντίδρασης νομιμοποιείται στην πράξη η δημιουργία του παράνομου τουρκικού πεδίου βολής στο Β. Αιγαίο σε... απάντηση της παραχώρησης του πεδίου βολής Ανδρου.

Επιπροσθέτως η Αγκυρα κινείται σαφέστατα προς τη δημιουργία και νέων πεδίων βολής στο Αιγαίο, στις περιοχές της Λήμνου και της Καλύμνου. Κατ' αυτόν τον τρόπο η Τουρκία δημιουργεί πρόσθετο μείζον πρόβλημα στην ασφάλεια της χώρας αλλά και στην ασφάλεια των πτήσεων των πολιτικών αεροσκαφών. Με την ενέργειά της αυτή παραβιάζει κατάφωρα τη διεθνή νομιμότητα αλλά και το Μνημόνιο Παπούλια - Γιλμάζ, το οποίο έχει ενεργοποιηθεί εκ νέου αυτές τις ημέρες για την παρατεταμένη θερινή περίοδο. Και οι πρόσφατες κινήσεις της Αγκυρας με το ερευνητικό πλοίο «Τσεσμέ» δείχνουν ότι η τουρκική κυβέρνηση, παρά τις δημόσιες δηλώσεις προσέγγισης με την Ελλάδα, δεν πολυυπολογίζει τις παρελθούσες «υποχρεώσεις» ή δεσμεύσεις της απέναντι στην Αθήνα.

18.156 άνθρωποι πέθαναν σε όλο τον κόσμο από την πανδημία της γρίπης των χοίρων...

Έντυπη Έκδοση Ελευθεροτυπία, Σάββατο 3 Ιουλίου 2010

Οι άνθρωποι κάνουν τους αριθμούς

Από τον ΧΡΗΣΤΟ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗ mich@enet.gr,www.bavzer.blogspot.com

18.156 άνθρωποι πέθαναν σε όλο τον κόσμο από την πανδημία της γρίπης των χοίρων, σύμφωνα με στοιχεία του ΠΟΥ, που δημοσιεύθηκαν στις αρχές Ιουνίου του 2010, τη στιγμή που οι θάνατοι από τις διάφορες μορφές εποχικής γρίπης κάθε χρόνο κυμαίνονται από 250.000-500.000 παγκοσμίως.

3 από τους 22 επιστήμονες που συμμετείχαν στην ειδική επιτροπή του ΠΟΥ για τη γρίπη των χοίρων πληρώθηκαν από φαρμακευτικές εταιρείες για διαλέξεις σε συνέδρια στα οποία ήταν χορηγοί, σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση British Medical Journal.

40 εκατομμύρια εμβόλια για τη γρίπη των χοίρων έληξαν και θα καταστραφούν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ηταν το 1/4 όσων παράχθηκαν και η αξία τους ανέρχεται στο ποσόν των 263 εκατομμυρίων δολαρίων. Ακόμη 30 εκατομμύρια εμβόλια βρίσκονται κοντά στο όριο λήξης και αν δεν χρησιμοποιηθούν, το ποσοστό των αδιάθετων εμβολίων για τη γρίπη θα ανέλθει στο 43%.

Κράτος δικαίου και «νομιμότητα» δανειστών - Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΕΡΒΑ

Έντυπη Έκδοση Ελευθεροτυπία, Σάββατο 3 Ιουλίου 2010

Κράτος δικαίου και «νομιμότητα» δανειστών

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΕΡΒΑ

Ο,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό, έλεγε ο παραπεμφθείς για το σκάνδαλο του Βατοπεδίου, πρώην υπουργός Γ. Βουλγαράκης. Και λοιδορήθηκε γι' αυτό. Προφανώς γιατί παραδέχτηκε δημόσια πως η αντίληψη περί δικαίου σε μια κοινωνία δεν συμβαδίζει υποχρεωτικά με την αποτυπωμένη τυπική «νομιμότητα» του δικαιικού της πολιτισμού.

Σχετικοποιώντας όμως την αίσθηση δικαίου των πολιτών, η πολιτική εξουσία καταχράται την εμπιστοσύνη τους. Μοιάζει να τους ξεγελά κατάμουτρα, κάνοντας χρήση πολύπλοκων νομικών διατυπώσεων που οι «τεχνοκράτες» εισάγουν κατ' εντολήν της.

Ως έννοια εύπλαστη και σχετική, η νομιμότητα αποκρυσταλλώνει θεσμικά τον εκάστοτε συσχετισμό κοινωνικής και οικονομικής δύναμης. Ο,τι είναι σήμερα νόμιμο μπορεί αύριο να θεωρηθεί παράνομο και τανάπαλιν. Αρκεί αυτό να βολεύει τους «ισχυρούς». Η «νομιμότητα» γίνεται εργαλείο της ιδεολογικής και πολιτικής ηγεμονίας των οικονομικά κυρίαρχων τάξεων. Είναι μία από τις τεχνικές δυνατότητες που μεταχειρίζεται η εξουσία για να ελέγχει τις κοινωνικές αντιθέσεις και να «νομιμοποιήσει» την αδικία.

Οταν η πολιτική ελίτ επικαλείται τη νομιμότητα, το κάνει σχεδόν πάντα υποκριτικά. Χρησιμοποιεί τον λαβύρινθο των νομικών διατάξεων, την ανυπαρξία ελέγχων και τη γενικευμένη ατιμωρησία, για να κρύβει τις μικρές ή μεγάλες ανομίες της.

Σήμερα ακόμη και η γενική ιδέα περί δικαιοσύνης, το παλαιό θεμέλιο του αστικού κράτους δικαίου, παραχωρεί τη θέση της στη νέα, άδικη «νομιμότητα» που επιβάλλουν οι ισχυροί δανειστές μας. Η σωτηρία της χώρας αποκτά εσχατολογικά χαρακτηριστικά και ανατρέπει ολόκληρο το οικοδόμημα δικαίου που μας κληρονόμησε η νεωτερικότητα. Οι δικαστές καλούνται να υπακούσουν τυφλά στη νέα τάξη πραγμάτων. Η τήρηση του Συντάγματος και των ευρωπαϊκών συνθηκών θεωρείται πολυτέλεια. Η έννοια του ψευδεπίγραφου «δημόσιου συμφέροντος» είναι το νέο σλόγκαν που κυριαρχεί. Ο Ευ. Βενιζέλος το είπε καθαρά: «Το θέμα (της εφαρμογής του Μνημονίου) δεν είναι νομικό, είναι πολιτικό».

Στη ρίζα αυτής της λογικής, η νέα πραγματικότητα αμφισβητεί ανοιχτά την παλαιά. Αλλάζει άρδην τις κοινωνικές σταθερές. Το δικαίωμα της απεργίας είναι νόμιμο, εκτός εάν κριθεί παράνομο από τα δικαστήρια (όπως γίνεται άλλωστε στο 90% των περιπτώσεων).

Η άσκηση του δικαιώματος της απεργίας προστατεύεται, εκτός εάν θίγονται υπέρτερα οικονομικά συμφέροντα, οπότε οι απεργοί εξοβελίζονται στο πυρ το εξώτερον.

Το δικαίωμα στην εργασία είναι σεβαστό, αρκεί να είναι φτηνή και ευέλικτη.

Η κοινωνική ασφάλιση είναι συνταγματικό δικαίωμα του πολίτη και νόμιμη υποχρέωση του κράτους, έως εκεί που δεν απειλεί τη δημοσιονομική σταθερότητα και την αποπληρωμή του χρέους.

Η υποβολή ειλικρινών δηλώσεων «πόθεν έσχες» είναι νόμιμη υποχρέωση των πολιτικών, εκτός κι αν μπορούν να κρύψουν τα παράνομα εισοδήματά τους με κάποιο άλλο «νόμιμο» μέσο (π.χ. off shore εταιρείες), αφού κανείς μέχρι τώρα δεν μπορεί να τους ελέγξει.

Βασικές πολιτικές ελευθερίες μπορούν να εξασκούνται, αρκεί να το επιτρέπει ο «Μεγάλος Αδελφός». Η μαζική καταστολή, οι προληπτικές συλλήψεις, η γενικευμένη επιτήρηση αντικαθιστούν θεμελιώδη ατομικά δικαιώματα.

Η υπεράσπιση της συνταγματικής νομιμότητας απέναντι σε όσους την παραβιάζουν ανοιχτά και απροκάλυπτα είναι υποχρέωση του πολίτη. Οποιος όμως την επικαλείται σήμερα χαρακτηρίζεται τουλάχιστον γραφικός.

Τη θέση του κοινωνικού κράτους καταλαμβάνει το κράτος-παρίας της μετανεωτερικότητας. Ο πολίτης-υποκείμενο δικαιωμάτων γίνεται υπήκοος-αντικείμενο υποχρεώσεων και οφειλών. Τα πρώτα δείγματα της ολοκληρωτικής νίκης του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού πάνω στην κοινωνία είναι πλέον ορατά. Επιβάλλουν τη δική τους βάρβαρη «νομιμότητα».

Και το κυβερνητικό ΠΑΣΟΚ στέργει απλά να βάλει την υπογραφή του, αναλαμβάνοντας πλήρως, με αστεία επιχειρήματα και αστήρικτες προφάσεις, την ευθύνη του πρωτοφανούς κοινωνικού εκβαρβαρισμού. Τώρα, όμως, δεν αρκούν τα μεγάλα λόγια. Εφτασε η ώρα των αποφάσεων και της δράσης. Για όλους.

Τζάμπα μάγκες οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ

Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΖΕΡΒΑ

Ποια συνταγματική νομιμότητα θα υπερασπιστούν, άραγε, οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ στη Βουλή;

Πώς θα δικαιολογήσουν την πιο βίαιη ανατροπή ασφαλιστικών και εργασιακών δικαιωμάτων; Πώς θα ανεχτούν την κατεδάφιση του κοινωνικού κράτους; Το να ψηφίσουν «όχι» στο έκτρωμα Λοβέρδου σημαίνει ότι επιλέγουν να ρίξουν την κυβέρνηση, αφού θα της στερήσουν σε μια κρίσιμη ψηφοφορία την αρχή της δεδηλωμένης. Αρκετοί από εκείνους που έβλεπαν αντισυνταγματικές διατάξεις, τις τελευταίες ημέρες, αναδιπλώθηκαν. Πρέπει ασφαλώς να σταθμίσουν τις ανάγκες της κυβέρνησης, τη δύσκολη συγκυρία, τη συνείδησή τους, αλλά και τη λαϊκή εντολή που πήραν. Το έργο τους είναι δύσκολο. Και για αυτό σημαντικό. Ο,τι και να κάνουν, ο ελληνικός λαός θα τους θυμάται. Και για καλό και για κακό, όπως έγραφε αυτοσχέδια αφίσα στην πορεία της Τρίτης.

Ο αριστερισμός της Νορβηγίας - Του ΠΕΡΙΚΛΗ ΚΟΡΟΒΕΣΗ

Έντυπη Έκδοση Ελευθεροτυπία, Σάββατο 3 Ιουλίου 2010

Ο αριστερισμός της Νορβηγίας

Του ΠΕΡΙΚΛΗ ΚΟΡΟΒΕΣΗ

Για να δεις την πραγματικότητα, πρέπει να έχεις τα μάτια σου κλειστά σε πολλά πράγματα.

Δεν θυμάμαι ποιος το είπε αυτό, αλλά είναι μια σοφή κουβέντα. Και ο καλύτερος τρόπος να χάσεις επαφή με την πραγματικότητα είναι να βλέπεις τηλεόραση. Αυτό το θαυμάσιο μέσο, που θα μπορούσε να ήταν πηγή γνώσης και πολιτισμού, είναι στην ουσία ο πραγματικός χωροφύλακας. Και μάλιστα σε μια περιοχή που δεν μπορεί να φτάσει ποτέ η αστυνομία: στο μυαλό του ανθρώπου. Από τα διαφημιστικά σποτ, τα σίριαλ, τις ειδήσεις και τα πάνελ είναι μια συνδυασμένη επίθεση κατά των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με σκοπό να μετατρέψουν τον πολίτη σε καταναλωτή, όχι μόνο αγαθών αλλά και ιδεών. Η ιδεολογία της εξουσίας διανέμεται σαν δωρεάν πίτσα.

Η τηλεόραση σήμερα αντικαθιστά τη θρησκεία και γίνεται η ίδια θρησκεία του κατεστημένου. Και προσηλυτίζει μαζικά τον κόσμο και ασχολείται με προβλήματα που δεν είναι δικά του και δεν μπορεί να λύσει. Το μεμονωμένο άτομο μέσα στην ανυπαρξία του νιώθει ότι συμμετέχει στα κοινά αν επαναλάβει στη δουλειά του ή στο καφενείο αυτά που άκουσε στην τηλεόραση. Ακόμα και σε κύκλους που διαθέτουν άλλες πηγές πληροφόρησης, εφημερίδες, περιοδικά, βιβλία, πάλι η τηλεόραση είναι μέρος της ζωής τους. Και το κομφούζιο γενικεύεται. Λίγες πια είναι οι παρέες που μπορούν να μιλήσουν ήρεμα και με επιχειρήματα. Συνήθως είναι παράλληλοι εριστικοί μονόλογοι.

Σίγουρα υπάρχουν και οι εξαιρέσεις, που δυστυχώς όμως δεν αλλάζουν τον κανόνα. Υπάρχει και το κανάλι της Βουλής, που το θεωρώ εξαιρετικό. Στη διάρκεια της βουλευτικής μου θητείας διαπίστωσα πως ελάχιστοι βουλευτές το έβλεπαν. Αντίθετα, όλοι είχαν δει την προηγούμενη μέρα το MEGA ή τον ΑΝΤΕΝΝΑ, που τα θεωρούσαν σαν μια εξουσία ανώτερη από τη δική τους. Κάτι σαν το δεύτερο αρχηγό τους, που ήθελαν να έχουν προνομιακές σχέσεις μαζί του. Και κάποιοι πολιτικοί της Αριστεράς στο ίδιο παιχνίδι. Κάποιος φίλος μου με ρώτησε αν μπορώ να προσδιορίσω τι σημαίνει «αριστερός» και τι «αναρχικός». Και η απάντηση δεν ήταν εύκολη. Είναι τόσο μεγάλη η γκάμα και δεν συνιστούν ένα ενιαίο σύνολο. Ο Γκάντι και ο Κουφοντίνας έκαναν την ίδια επαναστατική δουλειά; Σίγουρα υπάρχει μια Αριστερά και μια Δεξιά. Αλλά πρέπει να επαναπροσδιοριστούν οι έννοιες. Αλλιώτικα είναι λέξεις που τις λέμε από συνήθεια.

Είναι αριστερισμός να φύγουμε από την Ε.Ε.; Αν ναι, τότε ο αριστερισμός έχει κατακτήσει μια χώρα της Ευρώπης. Τη Νορβηγία, που βρίσκεται εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης και έχει εξασφαλίσει το υψηλότερο βιοτικό και μορφωτικό επίπεδο του κόσμου. Θα μου πείτε πως έχει πετρέλαιο. Αλλά και η Νιγηρία έχει πετρέλαιο. Γιατί δεν έγινε και εκεί το ίδιο; Θα είναι καταστροφή αν φύγουμε από το ευρώ; Τότε γιατί δεν καταστράφηκαν η Αγγλία και η Σουηδία, που έχουν κρατήσει το εθνικό τους νόμισμα; Η Ευρώπη είναι ένωση λαών ή μονοπωλίων;

Και μάλιστα με τις ίδιες βιομηχανίες και τράπεζες που έκαναν τους δύο παγκόσμιους πολέμους και σφάγιασαν την Ευρώπη με την ίδια σκληρότητα που ρίχνουν σήμερα τους λαούς της στη φτώχεια και την εξαθλίωση. Για μένα όλα αυτά είναι ρητορικά ερωτήματα. Θα ήταν πραγματικά προβλήματα για μια κυβέρνηση που θα έπρεπε να πάρει αυτές τις αποφάσεις. Για μας τους υπόλοιπους, όλα αυτά είναι λόγια.

Και αν αυτή η έκφραση μοιάζει υποτιμητική, να βρω μια καλύτερη. Είναι πολιτικές και φιλοσοφικές απόψεις. Αλλά με τη φιλοσοφία και τη θεολογία δεν κάνεις πολιτική. Κάνεις μόνο διασπάσεις στο όνομα του σωστού και της μοναδικής αλήθειας.

Για μένα τα πράγματα είναι πιο απλά. Μας χρειάζεται ένα Μέτωπο με ένα μόνο στόχο: Να ακυρωθούν όλα τα μέτρα που πήρε η κυβέρνηση Παπανδρέου, εδώ και τώρα. Σε αυτό δεν υπάρχει κανείς που να διαφωνεί και δεν έχει καμία σημασία η πολιτική του τοποθέτηση.

Αλλά ποιος μπορεί να πάρει μια τέτοια πρωτοβουλία; Η Αριστερά, όποια και να είναι αυτή; Τα συνδικάτα; Οι πρωτοβουλίες πολιτών; Ή ο άγνωστος θεός;

perkor29@gmail.com