Του Χαριδημου Κ. Τσουκα*
H αμετροεπής ελευθεροστομία του ενδέχεται να εκληφθεί ως παρρησία. Δεν είναι. Ο παρρησιαστής λέει τα πάντα (παν-ρήμα) και αντιπαρατίθεται σε κυρίαρχες αντιλήψεις, διακινδυνεύοντας κάτι πολύτιμο με τον τολμηρό λόγο του· όχι απαραίτητα τη ζωή του ή την ελευθερία του, αλλά τη σταδιοδρομία του, τις ανέσεις του. Είναι αμφίβολο τι από όλα αυτά χαρακτηρίζει τον Θ. Πάγκαλο.
Διακεκριμένο μέλος του παρακμιακού κατεστημένου που χρεοκόπησε τη χώρα, εκφράζει επιλεκτικώς καυστικά αυτά που πολλοί συζητούν ιδιωτικά. Διανθίζοντας τον πολιτικό του λόγο με χολερικούς χαρακτηρισμούς, ο κ. Πάγκαλος συνδέει τον θεσμικό (και γι’ αυτό αναγκαστικά αφηρημένο) λόγο των πολιτικών με τον βιόκοσμο του Νεοέλληνα, για τον οποίο η πολιτική δεν είναι τόσο γενικές αρχές όσο εμπρόσωπες συμπεριφορές. Η γλώσσα του συνήθως διαθέτει τη ζωντάνια του ανθρώπου των καφενείων, επιλεκτικά στηλιτεύοντας στρεβλώσεις, ταμπού και πολιτικές ασημαντότητες του δημόσιου βίου, αλλά διαπερνάται και από τον αφοριστικό ισοπεδωτισμό, την έλλειψη αναλυτικότητας και, κυρίως, την απουσία αναστοχαστικότητας που διακρίνει τον καφενειακό λόγο.
Αυτό που ο κ. Πάγκαλος δείχνει να απολαμβάνει περισσότερο δεν είναι τόσο η ικανοποίηση που παρέχει η αποτελεσματικότητα του κυβερνήτη όσο η προσοχή που προσελκύει ο ναρκισσιστής θορυβοποιός. Είναι υπουργός, αλλά συμπεριφέρεται κυρίως σαν αυτάρεσκος τηλεσχολιαστής. Η πείρα που η βιολογική γήρανση επισωρεύει του προσέδωσε λιγότερο φρόνηση και αυτογνωσία και περισσότερο γεροντική έλλειψη ανεκτικότητας και επηρμένη αυταρέσκεια. Σίγουρα γνωρίζει ότι η διακυβέρνηση, για να είναι αποτελεσματική, απαιτεί στρατηγική και αθόρυβη μεθοδικότητα, αλλά αυτή η εγκεφαλική γνώση σπάνια μετατρέπεται σε βιωμένη πράξη. Ο κ. Πάγκαλος ζει για τον θόρυβο (χειροκρότημα ή αποδοκιμασία, αδιάφορο), το θυμικό ξέσπασμα, όχι την πλήξη της προσήλωσης στον στόχο που διακρίνει τον συνετό κυβερνήτη.
Δεν είναι γνωστό από πού αντλεί την έπαρση που αποπνέει ο λόγος του και η σωματική του παρουσία. Μήπως από τον εθνικά επωφελή χειρισμό κρίσιμων θεμάτων, όπως οι S300, η κρίση στα Ιμια ή το φιάσκο Οτσαλάν; Για ποιες σημαντικές πολιτικές επιτυχίες μπορεί να υπερηφανεύεται; Στη δημιουργία ποιων θεσμών που έκαναν τον δημόσιο βίο καλύτερο καθοριστικά συνέβαλε; Στο πρόσφατο βιβλίο του ομολογεί ότι το πρόγραμμα εξυγίανσης της Ολυμπιακής που διαπραγματεύτηκε με την Ε. Ε. ως υπουργός Μεταφορών δεν εφαρμόστηκε ποτέ!
Ο ναρκισσισμός του δεν του επιτρέπει να δει ότι, σε τελική ανάλυση, είναι κι αυτός ένα ακόμη δείγμα του θλιβερού ελλαδικού πολιτικαντισμού: πολλά λόγια και λίγα έργα· ο υπουργός που αστόχαστα θορυβεί αλλά δεν επιλύει προβλήματα· ο πολιτικός που σχολιάζει τα πολιτικά δρώμενα ως παρατηρητής, αντί να τα συν-διαμορφώνει αναστοχαστικά ως συμμέτοχος. Αυτό που, τελικά, προσδίδει συνοχή στις ανερμάτιστες εκρήξεις, τις ηχηρές σιωπές ή τις κυνικές σοφιστείες του κ. Πάγκαλου είναι κάτι πολύ πεζό: η ναρκισσιστική απόλαυση της δημοσιότητας και η επιθυμία του να έχει διηνεκώς πρωταγωνιστικό ρόλο στον κομματικό-κυβερνητικό «πράσινο» θίασο.
Οταν ο Ανδρέας Παπανδρέου, στη δεκαετία του 1980, κομματικοποιούσε ασύστολα το κράτος, ανεχόταν την κλεπτοκρατία και εξαγόραζε πολιτική πελατεία με δανεικά, δεν καταγράφηκε ο αντιρρητικός λόγος του κ. Πάγκαλου. Το 2001 αντιτάχθηκε καιροσκοπικά στην τολμηρή μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού από την κυβέρνηση Σημίτη, για να καταπιεί αδιαμαρτύρητα τις πολύ αγριότερες σχετικές αλλαγές της κυβέρνησης Παπανδρέου, κατ’ επιταγή των δανειστών μας. Πριν από το 2004 διακήρυσσε ότι ο Παπανδρέου Γ΄ δεν ήταν κατάλληλος για αρχηγός του κόμματός του και απειλούσε με αποχώρηση σε περίπτωση που εκλεγόταν. Σήμερα είναι αντιπρόεδρος της κυβέρνησής του! Οταν ο Τσοχατζόπουλος και οι όμοιοί του στο ΠΑΣΟΚ πλούτιζαν την εποχή της παντοδυναμίας τους, ο λαλίστατος κ. Πάγκαλος είχε καταπιεί τη γλώσσα του. Οταν ο Τσουκάτος ομολόγησε ότι πήρε 1 εκατ. μάρκα από τη Siemens και τα μετέφερε στο ΠΑΣΟΚ, ο σοφιστής κ. Πάγκαλος απεφάνθη ότι αυτή η πράξη «δεν ήταν παράνομη» και, σαν Πόντιος Πιλάτος, εξέφρασε την αδυναμία του ποιον να πιστέψει - τον Τσουκάτο ή τον ταμία του κόμματός του! Τις πολιτικές «χορηγίες» της Siemens από τα μαύρα ταμεία της τις απενοχοποίησε κυνικά ως «έξοδα παραστάσεως» μιας ανώνυμης εταιρείας!
Το τελευταίο πυροτέχνημα του κ. Πάγκαλου είναι οι «κοπρίτες», που πολιτικοί σαν κι αυτόν συστηματικά διόριζαν στο Δημόσιο! Ομολογεί τη συμμετοχή του σε ένα διεφθαρμένο σύστημα εξουσίας και, ενώ η αναμενόμενη συνέπεια της παραδοχής του θα ήταν η παραίτηση από το δημόσιο αξίωμά του, μέμφεται αυτοαπαλλακτικά τους «διεφθαρμένους πολίτες»! Δεν βλέπει ότι η «κόπρος» που η κυβέρνησή του σήμερα πασχίζει να καθαρίσει παρήχθη και από το ίδιο του το κόμμα. Οι «κοπρίτες» διορίζονταν στο Δημόσιο από ένα φαύλο πολιτικό σύστημα, του οποίου κύριο έργο ήταν να λειτουργεί ως κοπρομηχανή: να κατασκευάζει «κοπρίτες» με την, μέσω κομματικοποίησης και συνδικαλιστικής παραδιοίκησης, παράκαμψη επαγγελματικών κριτηρίων και την αλλοίωση κινήτρων και κυρώσεων. Οι «κοπρίτες» χρειάζονται «κοπρίτες»!
Ως ευφυής άνθρωπος, ο κ. Πάγκαλος είναι σε θέση να αντιληφθεί ότι, σε μια πρακτική τέχνη όπως η πολιτική, η αλήθεια ενός ισχυρισμού δεν εξαρτάται μόνο από το περιεχόμενό του αλλά και από την «πίστη» που απολαμβάνει ο ομιλητής. Οπως δεν θα εμπιστευόμασταν τον Αλ Καπόνε αν επέκρινε την αστυνομία του Σικάγου για υπαρκτή διαφθορά, έτσι δυσπιστούμε σε έναν πρωταγωνιστή του χρεοκοπημένου πολιτικού συστήματος που εγκαλεί τώρα τους «πελάτες» του για φαυλότητα! Η αλήθεια τσαλακώνεται όταν εκφέρεται από λάθος χείλη. Αν η «α-λήθεια» είναι η απουσία της λήθης, δυστυχώς για τον ναρκισσιστή θορυβοποιό ακόμη θυμόμαστε…
* Ο κ. Χ. Κ. Τσούκας (htsoukas@gmail. com) είναι καθηγητής στα Πανεπιστήμια Κύπρου και Warwick.
